środa, 22 stycznia 2014

Nowe wyzwanie: W 200 książek dookoła świata

   Żadnych wyzwań już miałam nie podejmować, ale to jedno w końcu mnie skusiło. W sumie sama jestem ciekawa, jak wiele państw i zakątków świata uda mi się zwiedzić na kartach książek - niczym na latającym dywanie - w ciągu tego roku. Stawiam bowiem sobie za cel odwiedzenie jak największej ich ilości, co być może wpłynie na większą różnorodność lektur, ich tematyki, pozwoli czegoś nowego czytelniczo doświadczyć.
   200 książek może przerażać. Musiałabym być co najmniej naiwna sądząc, że uda mi się przeczytać chociażby po jednej książce z każdego kraju. Wątpię nawet, czy na polskim rynku dostępny jest dostępny choćby jeden tytuł z każdego kraju świata. Ale to dobrze, że to wyzwanie zmusza do poszukiwań, bo tylko szukając można coś znaleźć; często coś innego, niż byśmy chcieli, ale jednak. Póki co nazwy niektórych państw są dla mnie nie do wymówienia - mam nadzieję, że po roku zabawy zmieni się to diametralnie. Że wypuszczę się dzięki temu wyzwaniu w nieznane, niekoniecznie bezpieczne rejony, ale odkryję nieodkryte i dostarczy mi to ogromnej satysfakcji. 
   Kryterium doboru lektur jest tu narodowość autora, co może stanowić niejaki problem, jednak wydaje mi się on do przeskoczenia, będzie za to doskonałą okazją do przestudiowania sylwetek autorów, pochylenia się nad osobami, które dla nas te wspaniałe lub mniej wspaniałe książki napisali, lepszego zrozumienia przekazu treści, które spod ich piór wypłynęły... Resztę zasad możecie sobie doczytać na blogu autorki wyzwania (KLIK). 

Lecę szperać w swojej biblioteczce w poszukiwaniu książek autorów z całego świata. Znacie jakieś godne polecenia książki egzotycznych autorów? Jeśli tak, to piszcie:)

1) Abchazja (państwo nieuznawane)
2) Afganistan
Khadel Hosseini - Chłopiec z latawcem
Khadel Hosseini - Tysiąc wspaniałych słońc
Khadel Hosseini - I góry odpowiedziały echem
3) Albania
4) Algieria
Yasmina Khadra - Co dzień zawdzięcza nocy
5) Andora
6) Angola
Jose Eduardo Agualusa - Żony mojego ojca
7) Antigua i Barbuda
8) Arabia Saudyjska
9) Argentyna
10) Armenia
11) Australia
Klaps - Christos Tsiolkas
Markus Zusak - Złodziejka książek
12) Austria
13) Azerbejdżan

14) Bahamy
15) Bahrajn
16) Bangladesz
17) Barbados
18) Belgia
19) Belize
20) Benin
21) Bhutan
22) Białoruś
23) Boliwia
24) Bośnia i Hercegowina
25) Botswana
26) Brazylia
27) Brunei
28) Bułgaria
29) Burkina Faso
30) Burundi

31) Chile
Isabel Allende
Hernan Rivera Letelier - Sztuka wskrzeszania
32) Chiny
MianMian - Cukiereczki
Ha Jin - Oczekiwanie
Mingmei Yip - Pawilon Kwiatu Brzoskwini
Liao Yiwu - Prowadzący umarłych 
33) Chorwacja
34) Cypr
35) Cypr Północny (państwo nieuznawane)
36) Czad
37) Czarnogóra
38) Czechy

39) Dania
40) Demokratyczna Republika Konga
41) Dominika
42) Dominikana
43) Dżibuti

44) Egipt
Jusuf Idris - Grzech
45) Ekwador
46) Erytrea
47) Estonia
48) Etiopia

49) Fidżi
50) Filipiny
51) Finlandia
52) Francja
Philippe Dijan - Nieczystości

53) Gabon
54) Gambia
55) Ghana
56) Górski Karabach (państwo nieuznawane)
57) Gracja
58) Grenada
59) Gruzja
60) Gujana
Sharon Maas - Hinduskie zaślubiny
61) Gwatemala
62) Gwinea
63) Gwinea Bissau
64) Gwinea Równikowa

65) Haiti
66) Hiszpania
Yann Martel - Życie Pi
Luz Gabas - Palmy na śniegu
Reyes Monforte - Burka miłości
67) Holandia
68) Honduras

69) Indie
Sarita Mandanna - Tygrysie Wzgórza
Kiran Desai - Brzemię rzeczy utraconych
Kiran Desai - Zadyma w dzikim sadzie
Chitra Benerjee Divakaruni - Aranżowane małżeństwa
70) Indonezja
71) Irak
72) Iran
Parinoush Saniee - Księga przeznaczenia
73) Irlandia
John Boyne - Lekkie życie Barnaby'ego Brocketa
74) Islandia
75) Izrael
Alona Kimchi - Płacząca Zuzanna (? - autorka urodzona na Ukrainie)

76) Jamajka
77) Japonia
Yoko Ogawa - Miłość na marginesie
Haruki Murakami - Bezbarwny Tsukuru Tazaki i lata jego pielgrzymstwa
78) Jemen
79) Jordania

80) Kambodża
Vaddey Ratner - W cieniu drzewa banianu 
81) Kamerun
82) Kanada
83) Katar
84) Kazachstan
85) Kenia
86) Kirgistan
87) Kiribati
88) Kolumbia
Gabriel Garcia Marquez - Nie wygłoszę tu mowy
James Canon - Opowieści z miasta wdów i kroniki z ziemi mężczyzn
89) Komory
90) Kongo
91) Korea Południowa
92) Korea Północna
Kim Yong - Długa droga do domu
93) Kosowo (państwo nieuznawane) 
94) Kostaryka 
95) Kuba
96) Kuwejt

97) Laos
98) Lesotho
99) Liban
100) Liberia
101) Libia
102) Liechtenstein
103) Litwa
104) Luksemburg
105) Łotwa

106) Macedonia
107) Madagaskar
108) Malawi
109) Malediwy
110) Malezja
111) Mali
112) Malta
113) Maroko
Tahar Ben Jelloun - Dziecko piasku
114) Mauretania
115) Mauritius
116) Meksyk
117) Mikronezja
118) Mjanma
119) Mołdawia
120) Monako
121) Mongolia
122) Mozambik

123) Naddniestrze (państwo nieuznawane)
124) Namibia
125) Nauru
126) Nepal
127) Niemcy
Ana Veloso - Pieśń kolibra
128) Niger
129) Nigeria
Helen Oyeyemi - Mała Ikar
130) Nikaragua
131) Norwegia
132) Nowa Zelandia

133) Oman
134) Osetia Południowa (państwo nieuznawane)

135) Pakistan
136) Palau
137) Palestyna (państwo nieuznawane)
Susan Abulhawa - Wiatr z północy
138) Panama
139) Papua - Nowa Gwinea
140) Paragwaj
141) Peru 
Mario Vargas Llosa
142) Polska
Michał Rusinek - Wierszyki rodzinne
Joanna Papuzińska - Cudowna studzienka. Baśnie polskie
Marcin Mortka - Podróże Tappiego po Szumiących Morzach
Anna Klejzerowicz - Czarownica
143) Portugalia
Jose Luis Peixoto - Puste spojrzenie

144) Republika Południowej Afryki
145) Republika Środkowoafrykańska
146) Republika Zielonego Przylądka
147) Rosja
Paullina Simons - Jedenaście godzin
Andrei Makine - Kobieta, która czekała
Ilja Bojaszow - Wędrówka Murriego
148) Rumunia 
149) Rwanda
Leah Chishugi - Ucieczka z raju

150) Sahara Zachodnia (państwo nieuznawane)
151) Saint Kitts and Nevis
152) Saint Lucia
153) Saint Vincent i Gerandyny
154) Salwador
155) Samoa
156) San Marino
157) Senegal
158) Serbia
159) Seszele
160) Sierra Leone
161) Singapur
162) Słowacja
Alexandra Salmela - 27, czyli śmierć tworzy artystę
163) Słowenia
164) Somalia
165) Somaliland (państwo nieuznawane)
166) Sri Lanka
167) Stany Zjednoczone
Cormac McCarthy - To nie jest kraj dla starych ludzi
Eowyn Ivey - Dziecko śniegu
Anna Jean Mayhew - Sucha sierpniowa trawa
Sally Gunning - Wojna wdowy
Adam Johnson - Syn zarządcy sierocińca
Lisa See - Miłość Peonii (amerykańska pisarka chińskiego pochodzenia)
Amy Chua - Bojowa pieśń tygrysicy
Alice Hoffman - Gołębiarki
168) Suazi
169) Sudan
170) Sudan Południowy
171) Surinam 
172) Syria
173) Szwajcaria
Corinne Hofmann - Biała Masajka
174) Szwecja
Anna Jorgensdotter - Córki gór
Majgull Axelsson - Dom Augusty
Jonas Jonasson - Stulatek, który wyskoczył przez okno i zniknął

175) Tadżykistan
176) Tajlandia
177) Tajwan (państwa nieuznawane)
178) Tanzania
179) Timor Wschodni
180) Togo
181) Tonga
182) Trynidad i Tobago
183) Tunezja
184) Turcja
185) Turkmenistan
186) Tuvalu

187) Uganda
Moses Isegawa - Gniazdo węży
188) Ukraina
Oksana Zabużko - Siostro, siostro
189) Urugwaj 
190) Uzbekistan

191) Vanuatu
192) Watykan
193) Wenezuela
194) Węgry 
195) Wielka Brytania
J. K. Rowling - Trafny wybór
Tahir Shan - Dom Kalifa. Rok w Casablance
Caryl Phillips - Odległy brzeg
196) Wietnam
197) Włochy 
Michela Murgia - Accabadora
Anna Maria Scarfo, Cristina Zagaria - Napiętnowana
Kuki Gallmann - Marzyłam o Afryce
198) Wybrzeże Kości Słoniowej
199) Wyspy Marshalla
200) Wyspy Salomona
201) Wyspy Świętego Tomasza i Książęca

202) Zambia
203) Zimbabwe
204) Zjednoczone Emiraty Arabskie

wtorek, 14 stycznia 2014

Biblii przepisywanie - "Rodowód Łaski: Tamar" - Francine Rivers

   "Rodowód Łaski" to cykl opowieści zainspirowanych pięcioma kobietami z genealogii Jezusa Chrystusa, które swą postawą, czynami i słowami dawały świadectwo o wielkości, mądrości i nieskończonym Bożym miłosierdziu, a każda z nich jest ostoją pewnej cnoty - Tamar ten cykl otwierająca to kobieta nadziei (wkrótce przeczytać będziemy mogli również o Rachab uosabiającej wiarę, Rut - miłość, o Batszebie niosącej prawdę o mocy przebaczenia oraz o będącej wzorem posłuszeństwa Marii). Kobiety te żyły na przestrzeni wieków, w których płeć piękna nie miała  łatwego losu, będąc wartą jedynie tyle, na ile wycenili ją ojcowie, mężowie czy w końcu synowie. 
   Historia Tamar osadzona jest w czasach kiełkującego ledwie chrześcijaństwa. Juda, teść Tamar, jest bowiem synem Jakuba - Izraela, a jego pradziadem jest Abraham, któremu ukazał się Bóg i z którym zawarł przymierze. Według tradycji biblijnej, Bóg ukazywał się również ojcu Judy, Jakubowi. Juda dźwiga na swych barkach ogromny ciężar przytłaczającej go tajemnicy i zbrodni, której się dopuścił - on bowiem był bratem biblijnego Józefa. Tego samego, którego bracia w swej nienawiści i zazdrości sprzedali kupcom podążającym do Egiptu; ojcu, który kochał tego syna bardziej niż pozostałych powiedzieli natomiast, iż Józefa pożarło dzikie zwierzę. To właśnie ten biblijny epizod jest punktem wyjścia dla opowieści o losach Tamar. W noweli pobrzmiewają również echa zniszczenia Sodomy i Gomory, które zostały unicestwione z ręki Boga z powodu panujących w nich nierządu i moralnego rozpadu. 
   Tamar została wybrana przez Judę do przedłużenia linii genealogicznej jego rodu. Gdy sprzeciwiła się ojcu, który chciał za jej pomocą zawrzeć sojusz z rodziną jej przyszłego teścia zagrożono jej ukamienowaniem. 
   "Była towarem na sprzedaż, narzędziem do zawarcia sojuszu pomiędzy dwoma klanami, ofiarą złożoną w imię gwarancji pokoju. "*
Gdy oddano ją Judzie miała zaledwie czternaście lat. Również później rola dziewczyny ograniczyła się do uległości wobec rodziny swego męża i podejmowaniu wszelkich starań, by urodzić jego domowi wielu dziedziców. Była poniewierana i maltretowana przez okrutnego męża, znienawidzona przez teściową, która nie omieszkała wypominać dziewczynie swej pogardy, jaką ku niej żywiła na każdym kroku. Nikt nie stawał w jej obronie, w nikim nie miała oparcia, od nikogo nie otrzymała pomocy. Również dalsze losy dziewczyny przyprawiają czytelnika, wyrosłego w zachodniej kulturze i mierzącego postępowanie bohaterów miarą europejskiego humanizmu, oburzenie, przerażenie i sprzeciw wynikający z poczucia dojmującej niesprawiedliwości. Tamar jest jednak niezłomna, nie zna strachu, przekłada dobro innych nad swojej własne i kieruje się wiernością i poczuciem swoich powinności a nie emocjami. Zdecydowanie jej domeną jest nadzieja - inaczej, bez jej pomocy, nie byłaby w stanie znieść tego, co stało się jej udziałem.
   Seria "Rodowód Łaski" została pomyślana jako cykl przeznaczony do kontemplacji, zastanowienia i przemyślenia przez wyznawców religii chrześcijańskiej. Na końcu książki autorka przygotowała wiele pytań i fragmentów egzemplifikacyjnych pochodzących z Pisma Świętego, wiele zagadnień do rozważania, które w swym zamyśle mają doprowadzić do znalezienia rady i pocieszenia w słowie bożym. Wszyscy czytelnicy, którzy wybiorą tę książkę do lektury ze względu na tenże jej aspekt powinni czuć się według mnie usatysfakcjonowani. Ja jednak szczerze mówiąc nie przepadam za tego typu zjawiskami w literaturze, dlatego tę część "Rodowodu" jedynie pobieżnie przejrzałam.
   Lubię historie zainspirowane Biblią, lubię wszelkie apokryficzne wariacje literackie. Jednak na moją ocenę tego typu publikacji wpływa przede wszystkim jakość ich walorów literackich. Jeśli powieść jest porządnie napisana ,to nie ma dla mnie znaczenia, jak autor odczytuje Pismo Święte - jako tekst kultury, czy jako źródło słowa bożego. Jednak w przypadku opowieści o losach Tamar autorce zabrakło polotu w kwestii fikcji, a cała historia zdaje się być opowiedziana bardzo tendencyjnie. Sama autorka wyznaje zresztą, iż: 
  "Budując na fundamencie Pisma Świętego, stworzyłam fabułę, dialogi, wewnętrzne motywacje bohaterów, a w niektórych przypadkach dodatkowe postaci, które w moim odczuciu nie kłócą się z przekazem biblijnym. We wszystkich szczegółach starałam się pozostać wierna przesłaniu Słowa Bożego, dodając tylko to, co uznałam za pomocne w jego lepszym zrozumieniu."** 
Wielka szkoda, że autorka tak kurczowo trzymała się źródła swojej inspiracji i nie dała ponieść się wyobraźni. Według mnie taka jej strategia nowelce tylko zaszkodziła i wręcz zaburzyła rozumienie. Nie ma obawy, czytelnicy są inteligentni, zrozumieliby nawet najbardziej zawoalowane przesłanie, gdyby zostało one opowiedziane przy użyciu bardziej autentycznie skonstruowanych postaci i opowieści, która podbiłaby ich serce. Tymczasem Rivers produkuje bohaterów bardzo jednowymiarowych, bardzo płaskich i bezbarwnych. Bardzo brakuje mi tu pogłębionych portretów psychologicznych, brakuje wahania, porażek czy rozterek głównej bohaterki, które umożliwiłyby odbiorcy utożsamianie się z postacią tytułowej kobiety. Tamar Rivers to ikona nie mająca wiele wspólnego z osobami z krwi i kości, a wszystkie jej emocje i przemyślenia są tak tłumione, że aż niewidoczne. Niewiele też zostaje w pamięci czytelnika z samych monologów wewnętrznych głównej bohaterki, które nie zostały niestety zilustrowane przejmującymi (ani jakimikolwiek) epizodami ilustrującymi jej  życie. Czułam się jakbym oglądała życie Tamar jak w opcji przewijania na podglądzie obecnej w dawnych magnetowidach, z tym, ze autorka boleśnie okroiła tę historię w wątków pobocznych, a przecież to ich kunsztowny splot tworzy wartościową powieść.  
   Fabuła powieści Rivers, przy całym swym dramatyzmie i licznym możliwościom wzburzania emocji czytelnika, od strony technicznej leży i kwiczy. Takie moje zdanie. Według mnie jest to powieść w pigułce, streszczenie powieści, jaką mogłaby się stać. Tymczasem nie potrzeba wielu zabiegów, by przekształcić ową powiastkę w scenariusz do przedstawienia teatralnego - jednowątkowego, w którym aktorzy nosiliby jedynie czarne lub białe odzienie odzwierciedlające ich nieskomplikowane charaktery, natomiast scenografia zmieniała się bodaj cztery razy. Szkoda wielka, że autorka tak się zapamiętała w dawaniu czytelnikowi wykładu z teologii, iż zapomniała, że tworzy przede wszystkim fikcje, której zadaniem jest też zaspokojenie zmysłu artystycznego czytelnika czy dostarczenie mu po prostu rozrywki. Ponadto autorka ma tendencję do "kołowania" - przepisuje po wielokroć te same myśli innymi słowami, co tworzy grubą warstwę waty słownej upchaną między ubożutką akcję. Nie wiem po co to robi... Żeby wryć w pamięci czytelnika swoje przekonania? Eee, nie lubię. 
   Technicznie mnie ta książka rozczarowała, fabularnie tez nie uwiodła, kreacje bohaterów nie sprawiły, ze zapragnęłam wkraść się do świata opowieści Rivers. Powieść, czy może nowelka, jak określa ja sama autorka, napisana jest poprawnie. Jednak dla mnie brak tam wszystkiego, co tworzy dobrą powieść. Inspiracja była świetna i szkoda, że nie została wykorzystana do stworzenia porywającej powieści. Może jednak Rivers chciała za dobrze? Chciała być megafonem Boga, zapomniała jednak, ja wielką moc ma sztuka. Że do wielu ludzi w czasach kryzysu religijnych autorytetów to piękno ma największą moc przemawiania. 
*s. 19
**s. 10
Tekst stanowi oficjalną recenzję napisaną dla serwisu LubimyCzytać.pl
Wydawnictwo, miejsce i data wydania: Aetos Media,  Wrocław 2013.
Wydanie: I.
Ilość stron: 192.
Język oryginału: angielski.
Przekład: Marta Balon.
Data powstania: 2000.
Moja ocena: 2/6

piątek, 10 stycznia 2014

... i nie żyli długo, lecz przynajmniej szczęśliwie - "Baśń" - Jonas T. Bengtsson

   Wcale nie za górami i nie za rzekami, a za morzem raczej, gdyż w Danii dokładnie, żyli sobie ojciec i syn. Ich życie nie było usłane różami, takie nieżyciowe banały autor "Baśni" każe nam między bajki włożyć. Ich życie to nieustanna wędrówka po cierniach szarej rzeczywistości i kolcach gorzkich stosunków międzyludzkich, które raniły ich boleśnie. Nie wszystkie wprawdzie, ale jednak. Nie ma tu złej czarownicy, nie ma smoka ani goblina nawet, nie oznacza to jednak bynajmniej,  że nie ma się czego bać - na drodze ku szczęściu naszych bohaterów staje najgorsza jędza, jaką świat nosił, a na imię jej Życie. Mieszka w niebosiężnym zamczysku wzniesionym z uprzedzeń i obwarowanym przez społeczne konwenanse. Jego fundamentem zaś jest krzywda. A jednak na tej ziemi jałowej w zrozumienie i wyższe wartości wykiełkowało szczególne ziarno, po którego łodydze pną się nasi bohaterowie ponad bezlitosne królestwo życia, wysoko do chmur. Ziarnem tym jest miłość.
   Ta książka to rzeczywiście chyba jedna z najpiękniejszych historii miłosnych, jakie było mi dane kiedykolwiek czytać. To historia miłości bezwarunkowej, bezwzględnej i bezgranicznej. Miłości na przekór i wbrew wszystkiemu. Miłości ojca do syna i syna do ojca. Miłości tak silnej, że gdy się o niej czyta wzruszenie chwyta nas za gardło i nie chce puszczać aż do ostatniej strony; miłości tak mocnej, że w jej imię gotowi jesteśmy bez wahania oddać to co mamy najcenniejszego i dopuścić się rzeczy najprzeraźliwszych. Ale także uczucia pozwalającego czerpać szczęście z codzienności, jak ukazuje to autor na przykład w przepięknej scenie urodzin chłopca, czy też powitania przez Petera i ojca nowego roku (aż mnie korci by je tu zacytować, lecz wyrwane z kontekstu mogą stracić na swej wymowie; bądźcie więc ciekawi i sięgnijcie po tekst Bengtssona).
   "Baśń" to również opowieść o sile dziecięcej wyobraźni. To w pewnym sensie powieść inicjacyjna, czarująca, mimo swej brutalności, a dzięki niej prawdziwa, niepowtarzalna i przejmująca do szpiku kości. To efemeryczny realizm magiczny tkany kolejnymi wytworami dziecięcej wyobraźni, to sposób patrzenia na świat nieskażony jeszcze wieloma bolesnymi doświadczeniami, jak patrzeć na rzeczywistość umie jedynie dziecko. To możność całkowitego zatracenia się w odmętach własnej wyobraźni i życie jednocześnie na płaszczyznach rzeczywistości, jak i swojej wyobraźni. Wspaniale mi się te fragmenty czytało. Wam zaserwuję tu jeden, w którym ojciec uczy Petera historii:
   "Nie mamy stołu, więc leżymy na łóżku. Ojciec opowiada, a ja widzę, jak ryczące meserszmity zostawiają za sobą smugi dymu na suficie hotelowego pokoju. Na ścianie czołgi, Tygrysy, wjeżdżają na zielone wzgórza. Są olbrzymie i orzą trawę, z dział buchają żółte płomienie."*
   Na uwagę zasługuje też sama kreacja ojca, jako osoby myślącej inaczej niż większość ludzi, jako osoby potrafiącej przeciwstawić się ogółowi społeczeństwa, człowieka myślącego innymi torami; nonkonformisty. Muszę przyznać, iż jego poglądy, mimo, że nietypowe, okazały się dla mnie całkiem przekonywujące. Jak można na kilkudziesięciu stronach podważyć dotychczasowe fundamenty wielu zachodnich cywilizacji? Otóż Bengtsson kreacją ojca Petera przyprawia je o poważne drżenie. Jest to postać o tyle nietypowa, o ile szczera, prostolinijna i dobroduszna. Wiele z zachowań ojca jest co najmniej mocno kontrowersyjnych, choć może kontrowersyjny jest właśnie system społeczny, przeciw któremu występuje? Może taka właśnie jest religia, która odrzuca;  myślenie opierając się jedynie na mechanicznym powtarzaniu utrwalonych przez lata formułek, bez zagłębiania się w ich sens; strach ludzi przed myśleniem, czy wprost przed życiem nawet,  jak będzie to udowadniał wiele razy ojciec: 
   "Ludzie w większości widzą jedynie to, co chcą zobaczyć. Boją się zobaczyć świat taki, jaki jest naprawdę. (...) Ale nawet jeśli coś nie tak łatwo zobaczyć, to wcale nie znaczy, że tego czegoś nie ma. (...) Nie chodzi o to, że ludzie nie mogą dostrzec takich rzeczy. Zawsze mogli je widzieć. Książki są ich pełne. I baśnie. Ale ludzie zaczęli się bać. Stracili odwagę. Udają, że nic już nie widzą."**
"Istnieją na tym świecie rzeczy, których nie możesz wziąć do ręki. Rzeczy, których nie widać, chyba, że wiesz, czego masz wypatrywać. Większość ludzi o tym zapomniała. Albo po prostu nie mają odwagi otworzyć oczu. ***
Może chromy jest system edukacji bazujący na nauczaniu dla ocen, nie dla faktycznej wiedzy, co powoduje, że mały Peter pobiera nauki u ojca w domu, a ten uczy go całym sobą sztuki, łaciny, matematyki, historii, ale przede wszystkim samodzielnego myślenia i wrażliwości. Jest to postać naznaczona mroczną przeszłością, która powróci wraz z kolejnymi kartami powieści, może pomoże go zrozumieć...  Ojciec z pewnością nie boi się myśleć, nie boi się czuć i uczyć tego swojego syna. Pragnie otrząsnąć świat ze stereotypów, w których się zasklepił, a przynajmniej pokazać swojemu dziecku alternatywną rzeczywistość. W tym celu ucieka się do baśni właśnie...
   Tytułowa baśń to dla mnie próba wyjaśnienia dziecku, ale także czytelnikowi, że można inaczej. Nie lepiej, być może wcale nie gorzej, ale inaczej właśnie. To także, pomijając metaforyczną semantykę, opowieść po prostu, którą snuł ojciec synowi każdego wieczoru przed snem fragment po fragmencie. Opowieść o królu i królewiczu uciekającymi przed białą królową i muszącymi wystrzegać się białych ludzi działających podług jej rozkazów: 
   "Co wieczór ojciec opowiada mi kawałeczek tej samej historii. To baśń o królu i królewiczu, którzy nie mają już domu. Wyruszyli w świat, żeby odnaleźć białą królową i ją zabić. Strzałą albo nożem, prostym ciosem w serce, żeby przerwać zły czar. Tylko oni mogą to zrobić. Król i królewicz są bowiem ostatnimi ludźmi, którzy  wciąż jeszcze widzą świat taki, jaki jest naprawdę. Jedyni ich nie oślepiły czary  królowej."**** 
Daleko jej jednak do historii znanych nam z produkcji Disneya. To raczej baśń w stylu braci Grimm, to raczej baśń starych ludów - bezkompromisowa i pełna okrucieństwa; nieprzewidywalna. Nie wiadomo kiedy baśń syna i ojca przenosi się z płaszczyzny opowieści i wkrada do ich życia. Zawieszoną przez zbieg wydarzeń historię Peter będzie musiał dopowiedzieć sam, udowadniając jednocześnie w jakiś sposób swemu ojcu, jak dalece wziął sobie do serca jego nauki i czy jest godzien korony króla. Zdradzę wam tylko, iż happy end nawet jeśli gdzieś w niej zamajaczy, to daleko za horyzontem. Choć może zależy to właśnie od interpretacji, co się właściwie przez ten happy end rozumie?    
   Wiele umyka tu między słowami, w przemilczeniach, w niedopowiedzeniach, a wielokropki niosą w sobie ładunek prawdy tak bolesny, że nieraz wolelibyśmy się jej nie domyślać. Ta powieść krzyczy niemym krzykiem, ta powieść chwyta powietrze, bo niczego innego już się uchwycić nie można. Bardzo przejmująca, choć tak naprawdę przemilczana; napisana oszczędnym męskim językiem, bez przegadania, bez ozdobników; a jednak trafiająca zawsze w sedno. Wiele w niej pięknych, ujmujących prostotą scen, które sprawiają, że łza się w oku kręci; jeszcze więcej prozy życia, która jest tak dojmująca, ze nieraz chcielibyśmy zamknąć oczy, by jej nie widzieć, lecz tak niestety nie da się czytać. 
   Cała powieść dzieli się na części bardzo nierówne pod względem stylu, zawartej w nich magii, pewnej nastrojowości. Nie wiem, czy to kwestia obiektywnego odbioru, czy inni czytelnicy książki byliby w stanie się ze mną zgodzić, iż te fragmenty książki, w których ukazana jest relacja między Peterem i jego ojcem są dopieszczone, bogate w niepowtarzalną atmosferę, w pełne znaczenia symbole, w jakiś unikatowy klimat; natomiast te części, w których Peter znajduje się pod opieką matki, jak również gdy dorasta i sam zaczyna kierować swoim życiem, to jedynie nędzny ślad po możliwościach literackich Bengtssona, to powłoka, z której uszło piękno; to beznadziejność, depresyjność i marazm. W zasadzie cała reszta, od roku 1996, czyli od połowy książki bodaj, została potraktowana przez autora po macoszemu. O wiele mniej przyjemny jest jej odbiór, o wiele ciężej się to czyta. Jednakże zabieg ten, gdy przyglądam mu się z perspektywy czasu, jaki upłynął od przeczytania tej powieści, zdaje mi się być zabiegiem celowym, nastawionym na uwydatnienie kontrastu szczęśliwego dzieciństwa Petera i jego szarej codzienności w świecie, którym rządzi biała królowa. Jeśli tak jest, to autor według mnie jak najbardziej osiągnął zamierzony cel, gdyż czytając tęskniłam za czasem kiedy chłopczyk patrzył na świat oczami ojca, kiedy nie liczyło się nic innego niż ich miłość, kiedy nie mając niczego miał przecież wszystko i o wiele więcej nawet. Kiedy nie patrzył jedynie, a widział, nie słuchał, a słyszał... 
   Jeśli więc, jak twierdził Szekspir, "życie jest snem wariata", Bengtsson dowodzi, że czasem warto zwariować, by właśnie żyć mocno i pełnią życia.
*s. 142
**s. 25-26
***s. 99
****s. 28
Tekst stanowi oficjalną recenzję napisaną dla serwisu LubimyCzytać.pl
Wydawnictwo, miejsce i data wydania: Czarne, Wołowiec 2013.
Wydanie: I
Ilość stron: 413.
Przekład: Iwona Zimnicka.
Tytuł oryginału: "Et Eventyr"
Moja ocena: 5/6.