piątek, 12 marca 2010

Szczeliny i Tryskacze jako sfeminizowana wersja Adama i Ewy - "Szczelina" - Doris Lessing
















"Szczelina" to moje pierwsze spotkanie z książkami Doris Lessing. Postanowiłam liznąc wielkiego świata i ugryźć literackiego Nobla, a że nazwisko Lessing jakoś dobrze mi się kojarzyło od niej zaczęłam. I powiem szczerze - podobało mi się.
Interesująca jest przede wszystkim tematyka utworu - a mianowicie hipotetyczna, alternatywna wizja początku rodzaju ludzkiego, wywodzącego się z kobiet-Szczelin. Kobiety pochodzące z morza zapładniane były przez wodę, wiatr lub księżycowe promienie, wiodły swoje spokojne życie skoncentrowane wokół Szczeliny, której składały ofiary z członkiń swej prymitywnej społeczności. Ta w zamian pozwalała im wydawać na świat kolejne dziewczynki. Jednak pewnego dnia dochodzi do wydarzenie, które burzy dotychczasowy ład i porządek egzystencji prakobiet - jedna z nich powija odmieńca, istotę posiadającą "rurkę i kulki' - Potwora. Kobiety przerażone innym zwanym Tryskaczem postanowiły się pozbyć chłopca i zostawiły go na Skale, Która Zabija orłom na strawę. Kolejne dzieci płci męskiej padały ofiarą eksperymentów mających na celu upodobnienie ich do Szczelin: obciano im genitalia, szczypano aż utworzyły się stany zapalne lub rzucano wprost do morza na niechybną śmierć. Wkrótce jednak kilku malcom udało się przeżyć, nie mogąc znieść złego traktowania uciekli od swych matek i zatrzymali się na polanie nieopodal, by dać początek męskiemu gatunkowi. Odtąd prehistoryczne, olbrzymie orły przynosiły małych Tryskaczy na polanę, tam wykarmiała dzieci łania. Dwa ludzkie gatunki przez długi czas egzystowały równolegle, w oddalonych nieco tylko od siebie osadach, nie zdając sobie z tego nawzajem nawet sprawy.
Autorka prowadzi swą fabułę jednocześnie na dwóch płaszczyznach historycznych a pretekstem do ich przenikania są badania Rzymskiego historyka nad materiałami i źródłami historycznymi - to właśnie on opowiada nam historię Szczelin. Mężczyzna żyje w czasach Nerona - w jego narracji pobrzmiewa echo legendarnego pożaru Rzymu czy antypatii do chrześcijan jako zbrodniarzy i mącicieli porządku publicznego. Po jednym małżeństwie, które skończyło się śmiercią żony a potem synów służących w legionach, wiąże się on z młodziutką Julią, nie ma między nimi prawdziwej miłości, Rzymianin jest w pełni świadomy, iż żona go zdradza, obchodzą go jednak tylko dzieci - Lywia i Titus.
Wydawnictwo i rok wydania: Świat Książki, Warszawa 2008
Ilość stron: 270
Moja ocena: 5/6
Nagroda Nobla w 2007 roku.